100% các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã phê duyệt quy hoạch xây dựng (Ảnh: KS)
Theo báo cáo, công tác quy hoạch xây dựng đã được Chính phủ, các bộ, ngành quan tâm và được luật hóa từ rất sớm. Đến nay đã có 02 luật, 05 nghị định, 08 thông tư, 01 quyết định ban hành quy chuẩn trực tiếp hướng dẫn điều chỉnh các hoạt động trong lĩnh vực này. Trên cơ sở hệ thống toàn diện các văn bản pháp luật hướng dẫn điều chỉnh các hoạt động của lĩnh vực quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan đã tập trung phổ biến, hướng dẫn, đôn đốc, giám sát công tác áp dụng pháp luật trong thực tiễn.
Về công tác quy hoạch, đến nay đã có 16 đồ án quy hoạch xây dựng vùng, liên tỉnh (vùng kinh tế xã hội, vùng kinh tế trọng điểm, vùng đô thị lớn và vùng đặc thù) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; 100% các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã phê duyệt quy hoạch xây dựng vùng tỉnh (tương đương 63 đồ án quy hoạch, 30% đang tổ chức lập điều chỉnh); 100% thành phố, thị xã, thị trấn đã có quy hoạch chung được duyệt (tương đương 805 đồ án); Quy hoạch phân khu khu vực đô thị đạt trung bình khoảng 75%; Quy hoạch chi tiết đạt trung bình khoảng 35%; tỷ lệ số xã có quy hoạch xây dựng nông thôn mới trên cả nước đạt khoảng 99% (8.926 xã).
Về công tác phát triển đô thị, tính đến hết tháng 5/2017, dân số đô thị toàn quốc đạt khoảng 33 triệu người, tỷ lệ đô thị hóa ước đạt 37,0% (so với 23,7% năm 1999); mật độ dân số đô thị trung bình là 1.888 người /km2. Diện tích đất toàn đô thị là 43.792 km2 chiếm 13,2% diện tích đất tự nhiên toàn quốc, trong đó diện tích đất khu vực nội thị là 18.766,66 km2 chiếm 5,67% diện tích đất tự nhiên toàn quốc. Tổng số đô thị cả nước là 805 đô thị (tăng thêm 08 đô thị loại V so với cuối năm 2016), bao gồm: 02 đô thị loại đặc biệt, 17 đô thị loại I, 25 đô thị loại II, 44 đô thị loại III, 84 đô thị loại IV, 633 đô thị loại V.
Khu vực đô thị đóng góp trên 50% GDP, khoảng 2/3 giá trị sản xuất công nghiệp, 2/3 giá trị xuất khẩu; hình thành những khu công nghiệp, khu chế xuất, cơ sở sản xuất công nghiệp hiện đại, khu công nghệ cao, trung tâm tài chính, thương mại dịch vụ lớn, công trình đầu mối quốc gia về giao thông, một số công trình xây dựng đô thị tầm cỡ khu vực. Phát triển kinh tế đô thị đã và đang tạo ra hàng triệu việc làm cho người lao động, góp phần quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển chung của xã hội. Tác động quan trọng vào sự phát triển chung của các vùng.
Về hạn chế của quá trình lập, quản lý thực hiện quy hoạch đô thị hiện nay, Bộ Xây dựng cho biết, một số quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng, tính khả thi thấp. Thực hiện chưa nghiêm túc, chưa đúng trình tự, nội dung theo quy định, công tác kiểm tra thanh tra giám sát của cơ quan quản lý, của cộng đồng còn yếu, một số vi phạm chưa được xử lý kịp thời, dứt điểm.
Bên cạnh đó, hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị phát triển không đồng bộ, không đáp ứng kịp với tốc độ phát triển kinh tế và dân số dẫn tới nhiều hệ lụy: ô nhiễm môi trường, ách tắc giao thông, ngập lụt, dịch vụ kém phát triển, nhà ở xã hội thiếu gay gắt. Năng lực quản lý đô thị các cấp chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Nguồn lực cho phát triển tại các đô thị còn thiếu và chưa được sử dụng hiệu quả. Việc triển khai đầu tư phát triển đô thị còn dàn trải, nhiều dự án đô thị mới có tỷ lệ sử dụng thấp gây lãng phí đất đai và nguồn lực. Các khu vực đô thị hiện hữu, nhất là trung tâm đô thị, chậm được cải tạo, chỉnh trang. Khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu của các đô thị chưa cao. Việc thực hiện các cam kết của quốc gia về cắt giảm phát thải khí nhà kính khó khăn.../.