Kết luận thanh tra nêu rõ, trong những năm qua, Vietcombank luôn được khẳng định là ngân hàng tiên phong trong hệ thống ngân hàng Việt Nam và được các tổ chức uy tín trên thế giới bình chọn là ngân hàng tốt nhất Việt Nam. Vietcombank có tốc độ tăng trưởng tài sản luôn đạt mức cao trong hệ thống ngân hàng Việt Nam; chất lượng tín dụng được chú trọng; các hệ số an toàn được đảm bảo; các hoạt động dịch vụ tăng trưởng tốt, lợi nhuận tăng trưởng so với cùng kỳ; các tỷ suất sinh lời đạt khá tốt.
Thẩm định hồ sơ vay vốn còn thiếu chính xác, giải ngân khi chưa đủ điều kiện
Ảnh minh họa. (Ảnh: Ngân Giang)
Tuy nhiên, trong hoạt động tín dụng, kết luận đánh giá, về thẩm định, phê duyệt cho vay, một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, pháp lý dự án không đầy đủ; thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác; báo cáo thẩm định chưa phân tích và đánh giá khả năng trả nợ, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn; thẩm định xác định hạn mức tín dụng, vòng quay vốn, thời hạn cho vay, nguồn vốn tự có, vốn huy động khác chưa đủ cơ sở, thiếu chính xác.
Về giải ngân vốn vay, một số hồ sơ tín dụng giải ngân khi chưa đủ điều kiện theo phê duyệt; chứng từ giải ngân không đầy đủ; giải ngân cho vay mới trả khoản vay cũ hoặc trả lãi vay; có trường hợp giải ngân không kiểm tra, kiểm soát các hóa đơn chứng từ (kiểm tra bản gốc của hóa đơn bán hàng) dẫn đến khách hàng giả mạo, sửa chữa nâng giá trị hóa đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng...
Bên cạnh đó, một số hồ sơ tín dụng các chi nhánh thực hiện kiểm tra sử dụng vốn vay không đầy đủ theo quy định; một số hồ sơ tín dụng nhận thế chấp tài sản bảo đảm (TSBĐ) không đủ điều kiện theo quy định; việc định giá TSBĐ chưa theo quy định; sau khi xử lý rủi ro, chưa có biện pháp kiên quyết, phù hợp để thu hồi nợ…
Đối với hoạt động bán nợ, Vietcombank ban hành Quyết định số 510/QĐ-VCB.XLTHN ngày 19/7/2013 và Quyết định số 217/QĐ-VCB.CN ngày 3/4/2013 về hướng dẫn việc mua bán nợ không rõ ràng, không cụ thể, dẫn đến trong quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước (đăng thông tin bán nợ trên phương tiện thông tin đại chúng, thuê đơn vị thẩm định giá, xác định giá trị khoản nợ làm cơ sở xác định giá bán nợ sau khi Vietcombank đã thỏa thuận với khách hàng về giá bán).
Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) ủy quyền cho Vietcombank bán các khoản nợ theo hình thức thỏa thuận trực tiếp với khách hàng khi chưa thực hiện bán nợ theo hình thức đấu giá là chưa đúng với quy định pháp luật.
Trong hoạt động đầu tư tài chính, việc góp vốn, mua cổ phần của Vietcombank chưa hoàn toàn phù hợp với quy định của Luật các tổ chức tín dụng và Thông tư 36 của Ngân hàng nhà nước; chậm thoái vốn tại những doanh nghiệp ngoài ngành, lĩnh vực và những doanh nghiệp hoạt động không có hiệu quả; hiệu quả đầu tư chưa tương xứng với việc tăng vốn đầu tư trong giai đoạn 2014 - 2015…
Kiến nghị kiểm điểm các đơn vị, cá nhân có vi phạm
Từ những khuyết điểm, vi phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước theo thẩm quyền tiến hành kiểm điểm các đơn vị, cá nhân có vi phạm nêu tại kết luận này; yêu cầu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước sớm tham mưu, đề xuất cho Chính phủ những giải pháp để xử lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại nói chung và các khoản nợ mà VAMC đã mua của các tổ chức tín dụng nói riêng, theo hướng tách bạch rõ giữa việc bán nợ và bán tài sản để thu nợ.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, theo thẩm quyền, tiến hành tổ chức kiểm điểm đối với các cá nhân của VAMC và Vietcombank có vi phạm nêu trong kết luận này; chấn chỉnh công tác liên quan đến hoạt động cho vay, bán nợ; đầu tư tài chính và mua sắm tài sản. Trong đó, rà soát, xem xét việc thu hồi vốn vay trước hạn đối với những khách hàng có vi phạm trong việc không thực hiện các điều kiện cấp tín dụng, sử dụng vốn vay không đúng mục đích; kiểm soát chặt chẽ các khoản vay; rà soát các khoản đầu tư, nếu không hiệu quả thì cần có biện pháp sớm thoái vốn trước hạn; rà soát việc góp vốn, mua cổ phần vào một số doanh nghiệp không đúng đối tượng…
Kiến nghị xử lý về kinh tế, Thanh tra Chính phủ yêu cầu Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước các cấp xem xét xử lý các vi phạm hành chính theo quy định đối với những vi phạm hành chính được chỉ ra trong Kết luận thanh tra. Đối với khách hàng đã trả hết dư nợ gốc nhưng chưa thu đủ lãi, yêu cầu Vietcombank tiếp tục đôn đốc khách hàng để thu hồi tránh mất vốn. Yêu cầu Vietcombank khi quyết toán đối với 2 gói thầu của 2 công ty đã có vi phạm trong chuyển nhượng phải loại trừ giá trị quyết toán với số tiền 1,174 tỷ đồng…/.