Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo trước Quốc hội. (Ảnh: quochoi.vn)
Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV, sáng ngày 13/11, Quốc hội đã nghe Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình báo cáo về công tác của ngành Tòa án trong năm 2018.
Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết: Năm 2018, hệ thống Tòa án đã có nhiều đổi mới, tích cực thực hiện 14 giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng xét xử và thu được kết quả tích cực.
Cụ thể, trong năm 2018, các Tòa án giải quyết được 441.553/556.838 vụ việc đã thụ lý. Quá trình giải quyết đã hạn chế đến mức thấp các vụ án để quá hạn luật định; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Tòa án là 1,1%, giảm 0,2%, đáp ứng được yêu cầu Quốc hội đề ra.
Mặc dù số lượng các vụ việc tăng nhiều nhưng hầu hết đều được giải quyết trong thời hạn luật định; chất lượng xét xử cao hơn. Việc xét xử các vụ án hình sự đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Các vụ án lớn, trọng điểm, nhất là các vụ án tham nhũng, kinh tế đều được đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh. Việc áp dụng hình phạt tù cho hưởng án treo, nhất là các bị cáo phạm tội về tham nhũng được kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Công tác giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự và vụ án hành chính cũng có nhiều tiến bộ, đã chú trọng việc tổ chức đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính và hòa giải trong giải quyết các vụ án dân sự. Các Tòa án đã chủ động phối hợp với các Trung tâm quản lý người nghiện đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, qua đó góp phần đảm bảo tình hình an ninh trật tự của các địa phương.
Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành, triển khai thực hiện Thông tư quy định về mô hình phòng xét xử mới; hướng dẫn các yêu cầu của phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp. Đồng thời, Tòa án nhân dân tối cao đã triển khai thí điểm thành lập các Trung tâm hòa giải, đối thoại tại Tòa án ở Tòa án nhân dân hai cấp của Hải Phòng. Sau 6 tháng tổ chức thí điểm, các Trung tâm này đã hòa giải và đối thoại thành trên 76% số vụ việc. Hiện, Tòa án nhân dân tối cao đang mở rộng thí điểm tại 16 tỉnh, thành phố; xây dựng Đề án trình cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng mô hình này trong toàn quốc; xây dựng dự án Luật Hòa giải, đối thoại ngoài tố tụng tại Tòa án trình Quốc hội để tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện.
Đặc biệt, công tác giải quyết khiếu nại về tư pháp dần đi vào nền nếp, bảo vệ kịp thời các quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân. Các Tòa án nhân dân cấp cao và Tòa án nhân dân tối cao đã giải quyết 6.408/16.078 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đạt 39,8%. Các Tòa án cũng đã giải quyết 4.875/5.005 khiếu nại các quyết định tố tụng và hành vi tố tụng, đạt 95%.
Lãnh đạo Tòa án nhân dân Tối cao đã chỉ đạo sửa đổi quy trình xử lý đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; tiếp tục tăng cường cán bộ, Thẩm phán cho các Tòa án nhân dân cấp cao và các đơn vị nghiệp vụ của Tòa án nhân dân tối cao; khoán việc và đề cao trách nhiệm của các Thẩm phán trong giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Vì vậy, tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm tăng hơn cùng kỳ năm trước, chất lượng giải quyết được đảm bảo. Các đơn khiếu nại liên quan đến quyết định tố tụng, hành vi tố tụng của Thẩm phán đều được các Tòa án xem xét, giải quyết kịp thời, trách nhiệm và đạt tỷ lệ cao.
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, mặc dù năm 2018 nhiệm vụ đặt ra cho các Tòa án rất nặng nề nhưng với việc thực hiện nhiều giải pháp đột phá, sát thực tế, nên hoạt động của Tòa án tiếp tục có những chuyển biến tích cực trên tất cả các mặt công tác, hoàn thành cơ bản chỉ tiêu Quốc hội giao. Chất lượng công tác xét xử được nâng lên, tạo tiền đề quan trọng cho chuyển biến tốt hơn trong năm 2019 và các năm tiếp theo.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng chỉ ra những hạn chế thiếu sót trong hoạt động của ngành Tòa án năm 2018, cụ thể: tỷ lệ gải quyết các vụ án hành chính và quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt yêu cầu; còn có trường hợp áp dụng pháp luật không đúng, tiến độ giải quyết chậm, thời gian còn kéo dài; Tổ chức bộ máy của các Tòa án còn có những bất cập, chưa hợp lý; vẫn còn để xảy ra một số trường hợp cán bộ, công chức Tòa án có hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét đưa nội dung xây dựng dự án Luật Hòa giải, đối thoại ngoài tố tụng tại Tòa án vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2019; Chính phủ, Quốc hội quan tâm bố trí nguồn kinh phí để sớm trang cấp đồng bộ các trang thiết bị cho phòng xét xử của tất cả các Tòa án theo mô hình phòng xét xử mới như quy định của pháp luật./.