Để khắc phục những hạn chế, tồn tại, kẽ hở, những vấn đề chưa bắt kịp yêu cầu thực tiễn… dẫn đến thị trường phân bón phát triển ồ ạt, không theo định hướng, ngày 20/9/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 108/2017/NĐ-CP về quản lý phân bón thay thế Nghị định số 202/2013/NĐ-CP.
Ngay sau khi được ban hành, Nghị định đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của doanh nghiệp và người dân, vì những quy định mới sẽ tác động tới các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón nói riêng và sản xuất nông nghiệp nói chung.
Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Tăng cường quản lý thị trường phân bón”.(Ảnh: TH).
Sẽ tổng kiểm tra lại các trung tâm khảo nghiệm chất lượng phân bón
Theo ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) điểm quan trọng của Nghị định 108 nhằm giúp Chính phủ quản lý tốt mặt hàng này, siết chặt quản lý ngay từ đầu vào cũng như quá trình lưu thông và sử dụng phân bón. Trong đó, Nghị định mở rộng hơn phạm vi điều chỉnh quản lý phân bón từ khâu kiểm soát nhãn mác, tránh việc nhãn hiệu phân bón đang bát nháo ngoài thị trường, cùng với đó là khuyến khích phát triển sản xuất phân hữu cơ.
Đáng chú ý, Nghị định cũng thống nhất việc quản lý phân bón về duy nhất Bộ NN&PTNT quản lý, đánh giá và công nhận mặt hàng phân bón lưu hành tại Việt Nam.
Trước ý kiến đa số các loại phân bón sẽ đều phải tiến hành khảo nghiệm gây tốn kém, mất thời gian dài, ảnh hưởng đến cơ hội kinh doanh và khó khăn đối với của doanh nghiệp nhập khẩu, ông Hoàng Trung cho biết, quan điểm xây dựng Nghị định này không làm gián đoạn hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu phân bón. Tại Mục 2, Điều 13 của Nghị định 108 quy định, phân đơn, phân phức hợp, phân hữu cơ và phân hữu cơ truyền thống là 4 loại phân bón không phải khảo nghiệm.
Phí khảo nghiệm đang xây dựng cơ chế cho tất cả các đơn vị tham gia, thời gian chặt chẽ để bảo đảm chất lượng và siết chặt đầu vào thì cần thiết phải làm.
Cũng theo ông Trung, thời gian qua các doanh nghiệp đang làm theo cơ chế “ mở”, do vậy khi bị siết chặt hơn thì phản ứng là đương nhiên.
“Bộ cũng sẽ phải có chiến lược rút ngắn thời gian khảo nghiệm”, ông Trung cho hay.
Cùng với đó, theo ông Trung, thực hiện Nghị định 108, Bộ NN&PTNT sẽ tiến hành tổng kiểm tra lại 41 trung tâm khảo nghiệm chất lượng phân bón, qua đó để khẳng định năng lực đánh giá chất lượng phân bón, đồng thời nâng cao năng lực của các trung tâm này trong tình hình mới. Đối với 11 tổ chức chứng nhận chất lượng có nhiều sai sót trong thời gian qua, tới đây sẽ không được tham gia vào việc kiểm nghiệm.
“Hệ thống trung tâm khảo nghiệm là rất quan trọng, đây là hàng rào kỹ thuật về pháp lý, tạo sự minh bạch với nông dân, nhà nước”, ông Trung nói.
Cần có chế tài mạnh để xử lý hành vi vi phạm trong sản xuất, kinh doanh phân bón
Ông Nguyễn Đình Hạc Thúy, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho rằng, Nghị định 108 ra đời là công cụ pháp lý về văn bản của nhà nước trong quản lý phân bón, nhưng không phải là “vũ khí thần tiên” để dẹp nạn phân bón giả. Bởi, Nghị định dù có mạnh đến đâu, nếu khâu tổ chức không được tốt, không ngăn chặn lợi ích nhóm và các cơ quan sản xuất vẫn còn hám lợi, cố tình gian lận thì việc thực hiện Nghị định sẽ không hiệu quả.
Dẫn chứng vụ phân bón giả của Công ty Thuận Phong đã trải qua 2 năm nhưng đến nay vẫn “án binh bất động”, ông Thúy chỉ ra đây là hiện tượng vô cùng nguy hiểm và nhận định, phải có lợi ích nhóm từ trên xuống, cố tình làm sai lệch quy định của nhà nước.
Trên cơ sở đó kiến nghị cần phải có chế tài phạt mạnh đủ sức răn đe, nhất là đối với nhóm đơn vị, cán bộ bao che cho các hành vi vi phạm trong sản xuất, tiêu thụ phân bón giả, kém chất lượng.
“Đơn vị, cá nhân hay doanh nghiệp nào làm sai phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật”, ông Thúy nói.
Cùng với đó, Bộ NN&PTNT phải tổ chức lại khâu cung phân bón, không thể buông lỏng cho “ông huyện, xã”.
Đồng quan điểm, ông Hoàng Trung lưu ý, muốn ngăn được nạn phân bón giả, kém chất lượng, những vụ kéo dài như vụ Thuận Phong vừa rồi phải được giải quyết dứt điểm, tránh tạo tiền lệ xấu.
Ông Trung cũng cho biết: Bộ NN&PTNT đang gấp rút xây dựng Nghị định xử phạt trong lĩnh vực này với mức xử phạt bằng tiền tăng thêm 7 lần so với Nghị định cũ, đồng thời bổ sung các biện pháp khác như thu hồi giấy chứng nhận 12 - 24 tháng, nếu vẫn vi phạm sẽ rút vĩnh viễn; đóng cửa các nhà máy nếu không chấp hành và bổ sung biện pháp khắc phục.
“Phải xây dựng đủ hành lang pháp lý, đủ sức răn đe, để cơ sở vi phạm chỉ 1 lần sẽ không bao giờ dám tái phạm”, ông Trung nhấn mạnh.
Ông Trung cũng cho biết, quy trình kiểm tra tới đây sẽ có quá trình phân cấp quản lý 6/8 nội dung về các địa phương như chứng nhận đủ điều kiện đóng gói, sản xuất, buôn bán, thanh tra kiểm tra và chịu trách nhiệm. Nếu địa phương để xảy ra tình trạng phân bón giả, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm./.