Hình ảnh tại Hội nghị trực tuyến (Ảnh: M.P)
Đó là thông tin dược Bộ Trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết tại Hội nghị trực tuyến thúc đẩy giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài năm 2019 do Bộ Tài chính tổ chức hôm nay 26/6.
Theo kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 thì vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài điều chỉnh theo Nghị quyết Quốc hội là 360.000 tỷ đồng. Đến hết năm 2019, tổng số đã giao trong dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2016-2019 là 244.300 tỷ đồng (còn 115.700 tỷ đồng), bằng 67,9% kế hoạch điều chỉnh cả giai đoạn. Số đã giải ngân lũy kế từ 2016 đến tháng 5/2019 là 133.042 tỷ đồng, bằng 54,5% kế hoạch đã giao (2016-2019), bằng 36,96% kế hoạch trung hạn điều chỉnh giai đoạn 2016-2020 (so với kế hoạch 300.000 tỷ đồng, thì đạt 46%).
Số vốn còn lại đến hết tháng 5/2019 chưa giải ngân theo kế hoạch (300.000 tỷ đồng) là 166.958 tỷ đồng, theo kế hoạch điều chỉnh (360.000 tỷ đồng) là 226.958 tỷ đồng. Đặc biệt 5 tháng đầu năm 2019 mới chỉ đạt 2,7% kế hoạch vốn năm 2019 được Quốc Hội phê duyệt.
“Đây là một con số đáng báo động. Trước tính cấp bách của vấn đề này, cần có sự vào cuộc của các bộ ngành trung ương, các cơ quan chủ quản dự án, các chủ dự án và của cả các đối tác phát triển để cùng bàn các giải pháp hữu hiệu nhằm thúc đẩy việc giải ngân các dự án sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.
Tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) Trương Hùng Long đã lý giải nguyên nhân của tình trạng chậm giải ngân nguồn vốn ODA. Ông Long cho hay, do Kế hoạch đầu tư công trung hạn bố trí thiếu so với nhu cầu; Kế hoạch đầu tư công 2019 phân bổ chậm. Bên cạnh đó, việc bố trí vốn thiếu so với kế hoạch và tiến độ triển khai cũng như so với cam kết của các hiệp định vay đang là mối quan tâm của cả chủ dự án và các nhà tài trợ. Chỉ tính riêng nhóm các dự án của 6 nhà tài trợ phát triển đã có trên 60 dự án chưa được bố trí đủ kế hoạch vốn năm 2019 theo đúng nhu cầu, với nhu cầu vốn cần bổ sung là trên 34.000 tỷ đồng.
Cùng với đó, việc điều chỉnh kế hoạch vốn ở các dự án và các tiểu dự án diễn ra thường xuyên và liên tục ở tất cả các bộ, ngành và địa phương. Nhiều trường hợp dự án đến khi được điều chỉnh thì đã hết thời hạn giải ngân và lại phải xin gia hạn dự án, gia hạn giải ngân kéo theo nhiều thủ tục pháp lý rất phức tạp.
Lãnh đạo các địa phương tham dự Hội nghị cũng dẫn chứng từng dự án cụ thể đang gặp khó khăn bởi những sự chậm trễ giải ngân nói trên. Đại diện TP HCM cho biết, trong năm 2019, nhu cầu vốn ODA cấp phát ngân sách trung ương cho 5 dự án là 11.491 tỷ đồng. Tuy nhiên, cuối năm 2018, thành phố này mới chỉ được phê duyệt bố trí vốn cho 3 dự án với tổng mức 199 tỷ đồng. Trong đó, dự án đường sắt Bến Thành - Suối Tiên cần 7.000 tỷ đồng, dự án cải thiện môi trường nước có nhu cầu cấp vốn 2.500 tỷ đồng đều không được bố trí.
Để giải quyết những tồn tại trên, tại Hội nghị Bộ Trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằn cần phải có các giải pháp đồng bộ như: pháp luật (ngân sách, nợ công, đầu tư công), kế hoạch vốn (bao gồm tiến độ giao kế hoạch vốn, điều chỉnh dự toán...); đầu tư (quy trình, thủ tục, điều chỉnh dự án, giải phóng mặt bằng, vốn đối ứng, năng lực nhà thầu...) để đề xuất giải pháp khắc phục đẩy nhanh tiến độ giải ngân.
Cùng với đó, việc thúc đẩy tiến độ giải ngân của các dự án không thể thực hiện được nếu không có sự chung tay, góp sức của các dự án, các cơ quan chủ quản, các bộ, ngành quản lý như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như của các nhà tài trợ.
Cho đến nay, Quốc hội đã thông qua Luật đầu tư công mới, cần khẩn trương xây dựng Nghị định mới về quản lý vốn ODA và vay ưu đãi theo hướng thông thoáng hơn; đơn giản hóa quy trình bổ sung kế hoạch vốn hàng năm; đơn giản hóa cơ chế điều chỉnh, điều chuyển kế hoạch vốn cũng như cơ chế hạch toán và chuyển nguồn đối với vốn vay ODA, vay ưu đãi.
Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc giao đủ kế hoạch 60.000 tỷ đồng vốn nước ngoài năm 2019 đã được Quốc hội phê duyệt ngay trong tháng 7/2019.
Đối với các dự án không thể giải ngân trong năm 2019, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành và địa phương chủ động đưa vào kế hoạch năm 2020./.