Đây là kết quả điều tra về cảm nhận của người dân đối với ô nhiễm không khí do Trung tâm Sáng kiến Truyền thông và Phát triển (MDI) công bố.
Chỉ 1% người dân Hà Nội tham gia khảo sát hài lòng với chất lượng không khí.
Kết quả khảo sát trên 1.000 người dân tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh tham gia điều tra từ 14/5/2019 đến 27/8/2019 cho thấy, một tỷ lệ lớn người dân ở hai thành phố nhận thấy chất lượng không khí hiện nay so với 3 năm trước đây càng ngày càng xấu đi. Có tới 77% số người tham gia khảo sát ở Hà Nội và 67,2% ở thành phố Hồ Chí Minh cho rằng chất lượng không khí của thành phố “càng ngày càng xấu” so với 3 năm trước đây.
Bên cạnh đó, các biện pháp để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí vẫn chưa đủ, cần phải tăng cường nhiều để cải thiện được chất lượng không khí. Tại Hà Nội, 76,8% số người tham gia khảo sát chọn “rất cần thiết” và 20,8% chọn mức “cần thiết” thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí. Tại thành phố Hồ Chí Minh, 64,2% chọn “rất cần thiết” và 26% chọn mức “cần thiết” thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí.
Đa số người dân cho rằng ô nhiễm không khí chủ yếu gây ra bởi các hoạt động giao thông, đốt rác thải, xây dựng và công nghiệp, trong đó hoạt động giao thông là nguồn ô nhiễm không khí chủ yếu. Có 86,4% số người tham gia khảo sát cho rằng “hoạt động giao thông” là nguyên nhân gây ra suy giảm chất lượng không khí tại Hà Nội. Con số này ở thành phố Hồ Chí Minh là 83,2%. Đáng chú ý nguyên nhân “khí và chất thải từ nhà máy điện than” cũng được một tỷ lệ khá lớn người dân lựa chọn với 64,8% ở Hà Nội và 57,2% ở thành phố Hồ Chí Minh, cho thấy đây là vấn đề đang nhận được sự quan tâm của người dân tại hai thành phố.
Người dân cảm nhận thấy ô nhiễm không khí tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đang thực sự ảnh hưởng đến họ ở các mức độ khác nhau. Ảnh hưởng trực tiếp và dễ nhận thấy nhất của ô nhiễm không khí đối với sức khoẻ của người dân là họ cảm thấy mệt mỏi, ngứa, rát mắt/mũi/họng, đau đầu, khó thở và gặp các vấn đề về da. Có 54% người dân ở Hà Nội nhận thấy ô nhiễm không khí ảnh hưởng rất nhiều đến họ, 36,8% người dân chọn mức độ ảnh hưởng vừa phải và chỉ có 1% người dân thấy ô nhiễm không khí không ảnh hưởng. Tại thành phố Hồ Chí Minh, 41,6% người dân cho biết ô nhiễm không khí ảnh hưởng rất nhiều đến họ, 37,6% chọn mức ảnh hưởng vừa phải và 2% cho biết ô nhiễm không khí không ảnh hưởng đến họ.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy người dân đã tự thực hiện một số biện pháp thông thường để tự bảo vệ bản thân trước tình trạng ô nhiễm không khí như lau chùi nhà cửa, sử dụng khẩu trang, hạn chế hoạt động ngoài trời và sử dụng máy lọc không khí. Tuy nhiên, số người sử dụng khẩu trang chống được bụi mịn PM 2.5 và sử dụng máy lọc không khí còn thấp. Chỉ có 24,8% số người tham gia khảo sát tại Hà Nội sử dụng khẩu trang chống bụi siêu nhỏ và 18% sử dụng máy lọc không khí trong nhà so với các mức 27% và 18.8% tương ứng tại thành phố Hồ Chí Minh.
Do chất lượng không khí ngày càng kém đi, người dân mong muốn các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu như phát thải trong giao thông, ban hành đạo luật về không khí sạch để có các hành động pháp lý mạnh mẽ hơn chống ô nhiễm không khí, tăng thuế đối với các hoạt động gây ô nhiễm không khí và kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động phát thải của các nhà máy nhiệt điện than.
“Do hệ thống đo lường ô nhiễm không khí ở hai thành phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh chưa hoàn thiện, nên mức độ ô nhiễm còn gây tranh cãi. Tuy nhiên, báo cáo này phát hiện việc người dân cảm nhận thấy ảnh hưởng tiêu cực của ô nhiễm không khí là rõ ràng" - bà Trần Lệ Thuỳ, Thạc sĩ Khoa học Phát triển, Đại học Oxford, Giám đốc Trung tâm MDI, nói. “Vì vậy, Trung tâm MDI khuyến nghị cần có các biện pháp phòng chống ô nhiễm không khí quyết liệt, đồng thời người dân cần được biết chính xác mức độ ô nhiễm và nguồn ô nhiễm tại hai thành phố hiện nay đến từ đâu thông qua các nghiên cứu được tiến hành một cách khoa học, minh bạch và độc lập khỏi các nhóm lợi ích vì mục tiêu kinh tế mà gây hại cho môi trường"./.