Sáng 30/10, phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội ở hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019, bày tỏ sự quan tâm đến vấn đề tự chủ tại các bệnh viện công lập, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Bùi Thu Hằng cho hay: Về chủ trương xã hội hóa y tế, trong đó có cơ chế tự chủ bệnh viện công đã được triển khai từ đầu những năm 2000, đến năm 2018 đã có 100% bệnh viện công thực hiện cơ chế tự chủ ở các mức độ khác nhau, trong đó 0,4% bệnh viện tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, 27% bệnh viện tự bảo đảm chi thường xuyên và 68% bệnh viện tự bảo đảm một phần chi thường xuyên, chỉ còn 4,6% bệnh viện thuộc nhóm nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.
Năm 2019 Chính phủ thực hiện thí điểm cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm toàn diện đối với 4 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế. Việc thực hiện cơ chế tự chủ đối với các bệnh viện công lập thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả. Số lượng các bệnh viện tự chủ tăng dần qua các năm, kinh phí ngân sách nhà nước cấp chi thường xuyên giảm dần, giúp giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, tăng hiệu quả chi ngân sách nhà nước cho y tế thông qua hỗ trợ người dân mua thẻ bảo hiểm y tế và đầu tư cho y tế dự phòng, y tế cơ sở. Thực hiện cơ chế tự chủ giúp các bệnh viện chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, sắp xếp, tổ chức bộ máy sử dụng nguồn nhân lực và tài chính một cách có hiệu quả, huy động được nguồn lực ngoài ngân sách để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế, đảm bảo điều kiện nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh. Cơ chế tự chủ khuyến khích bệnh viện sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm các nguồn kinh phí để tăng thu nhập cho cán bộ, trích lập các quỹ và tăng sự hài lòng của người bệnh.
ĐB Bùi Thu Hằng (Hòa Bình) phát biểu tại Hội trường. Ảnh: TH.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được, ĐB Hằng chỉ ra, tự chủ bệnh viện công lập còn có những bất cập, vướng mắc như sau:
Việc chi trả tiền lương và thu nhập tuân thủ theo quy định của các nghị định Chính phủ về chế độ tiền lương công chức, viên chức nói chung, các bệnh viện tự chủ 100% kinh phí chi thường xuyên, chưa được phân quyền tự chủ trong việc chi trả tiền lương dẫn đến khó khăn trong việc giữ các bác sĩ giỏi và có năng lực.
Việc thực hiện tự chủ đối với bệnh viện tuyến huyện, đặc biệt là khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa gặp rất nhiều khó khăn, do người dân có mức sống chưa cao và khả năng tiếp cận với dịch vụ y tế còn hạn chế. Nhiều bệnh viện khi thực hiện tự chủ có số thu không đủ chi lương và các chế độ cho cán bộ, viên chức. Mặt khác, chưa có chế độ, chính sách đãi ngộ hợp lý, chính sách thu hút đối với cán bộ y tế, nhất là cán bộ giỏi về công tác tại các bệnh viện vùng núi, vùng khó khăn.
Năm 2019 các cơ sở khám, chữa bệnh được giao dự toán chi bảo hiểm y tế. Đây là một trong những áp lực lớn đối với các bệnh viện khi nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân ngày càng cao. Do đó, để hạn chế vượt dự toán được giao, các bệnh viện sẽ lựa chọn những ca bệnh dễ, chi phí thấp để điều trị, những ca bệnh khó, chi phí cao được chuyển lên tuyến trên sẽ gây ra tình trạng quá tải cho các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương, đồng thời không khuyến khích việc nâng cao trình độ chuyên môn của các bệnh viện tuyến huyện.
Xuất phát từ những bất cập, vướng mắc, ĐB Bùi Thu Hằng kiến nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về xã hội hóa, trong đó có nội dung về cơ chế tự chủ đối với bệnh viện công lập.
Đồng thời, đẩy mạnh việc thực hiện lộ trình chuyển từ ngân sách cho bệnh viện sang cấp ngân sách để hỗ trợ cho người dân tham gia bảo hiểm y tế, cùng với lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế, giảm tỷ lệ chi từ tiền túi của người dân cho chăm sóc sức khỏe. Ưu tiên phân bổ ngân sách nhà nước, đảm bảo chi thường xuyên đối với các bệnh viện tuyến huyện ở vùng núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Có chính sách đủ mạnh để khuyến khích thu hút người có trình độ chuyên môn giỏi làm việc tại các bệnh viện ở những vùng này.
ĐB Hằng đề nghị Bộ Y tế và các bộ có liên quan tăng cường năng lực quản lý của lãnh đạo bệnh viện. Nâng cao trách nhiệm giải trình và đảm bảo tính công khai, minh bạch trong quản lý.
“Cần nghiên cứu cơ chế chi trả tiền lương đối với các bệnh viện tự chủ 100% kinh phí hoạt động theo hướng giao quyền tự chủ cho các Giám đốc bệnh viện trong việc chi trả tiền lương, thu nhập để có thể khuyến khích và giữ được các bác sĩ giỏi và các cán bộ có năng lực”, ĐB Hằng đề xuất.